İç Tahkim - Milletlerarası Tahkim

Kısaca; bir tahkim usulü içinde konu ya da kişi bakımından yabancılık unsuru taşımıyorsa iç tahkimden, aksi durumda milletlerarası tahkimden bahsedilir. 

İç tahkime ilişkin kurallar esasen Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.407 ve devamı hükümlerinde yer almaktadır. Buna karşılık yabancı unsurlu uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümünde uygulama alanı bulan özel bir düzenleme olan Milletlerarası Tahkim Kanunu hükümlerinin dikkate alınması gerekir. 

İç tahkimin HMK hükümlerinde yer alan kurallar başta olmak üzere çok farklı görünüm biçimleri bulunur (bunların bir kısmına diğer sekmelerimizden ulaşabilirsiniz).  

Uluslararası alanda ise özellikle uluslararası ticaret ve yatırım uyuşmazlıklarında tahkim sıkça başvurulan bir yoldur. Tarafların devlet mahkemelerine gitmeksizin bir çözüme ulaşabilmeleri ve hakem kararının bir mahkeme kararı gibi icra edilebilmesi oldukça büyük bir öneme sahiptir.

Çeşitli hukuk sistemlerinde Türk hukukunda olduğu gibi tahkime ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Bunun yanında birçok ülkede bulunan kurumsal tahkim kuruluşları tarafından hazırlanan kurallar (ICC, LCIA, SIAC ve UNCITRAL) aracılığıyla tahkim süreçleri yürütülmektedir. Bu kurallar, tahkim yargılamasına ilişkin kurallarda bir yeknesaklık sağlamakta; bu sayede uyuşmazlıkların çözümünde belli bir tutarlılığın ve standardın oluşmasına hizmet etmektedir. 

Milletlerarası tahkime başvuru sonucu elde edilen kararların pek çok ülkede yasal zeminde tanınması ve kararların icra edilmesinde kolaylık sağlanması, uluslararası iş dünyasında konuya dair güven oluşturmuştur.

Dünyada önemli tahkim merkezleri mevcuttur: Uluslararası Ticaret Odası (ICC), London Court of International Arbitration (LCIA), American Arbitration Association (AAA), International Centre for Dispute Resolution (ICDR), Singapore International Arbitration Centre (SIAC), Shanghai International Arbitration Centre (SHIAC), Dubai International Arbitration Centre (DIAC) öne çıkan örnekler arasındadır.

Tahkim hakkında çok sayıda uluslararası sözleşme bulunur. Özellikle 1958 tarihli New York Sözleşmesi milletlerarası tahkime ilişkin New York Sözleşmesi, tahkim kararlarının çoğu ülkede tanınmasını ve icra edilmesini sağladığından özel öneme sahiptir.